Co się stanie, gdy zmienisz pytanie?

Poznaj jeden z sekretów efektywnej komunikacji i uczenia innych.

Pytania w komunikacji, edukacji pełnią bardzo ważną rolę i mają ogromną moc. Oczywiście jeśli świadomie ich używamy.

To jedno z podstawowych narzędzi pracy nauczyciela, tutora, coacha, mentora, rodzica, a także szefa, lidera. Mogą się stać w odpowiednich rękach 'agentami' optymalnej zmiany dla konkretnej osoby, która samodzielnie poszukuje odpowiedzi. Zazwyczaj zmiana wymaga wiele czasu. To, co ją może znaczenie przyspieszyć, a już na pewno unaocznić to często usłyszenie odpowiedniego pytania od właściwej osoby. Najlepiej takiego, którego do tej pory w ogóle sobie nie zadawaliśmy albo się nad nim tak naprawdę nie zastanawialiśmy. Nowe pytanie, sprawia, że zaczynamy poszukiwać odpowiedzi, których dotąd w ogóle nie rozważaliśmy, czyli rozszerzają naszą perspektywę. Nawet w zakresie czysto biznesowym. Na przykład możesz pytanie: 'Jak zarabiać na filmach na You Tube?' zamienić na 'Po co chcę pokazywać siebie za pieniądze w Internecie?'. Nawet drobna zmiana pytania powoduje, że patrzymy na dane zagadnienie z innej perspektywy, a w efekcie szukamy nowych rozwiązań.

Poza tym, myślę, że część z nas miała okazję usłyszeć, często jedno pytanie, w swoim życiu, np. od przypadkowej osoby, które sprawiło, że się zatrzymaliśmy i zaczęliśmy zastanawiać nad celem, sensem, zmianą w życiu. Być może dzięki temu pytaniu zrealizowałeś/aś swoje marzenie. Umiejętność zadawania pytań to potężne narzędzie motywacyjne. Warto umieć z niego świadomie korzystać. Mnie osobiście, każdego dnia pomaga pytanie, które zadaję sama sobie: 'Czego dzisiaj potrzebuję, aby czuć się tak, jak się chcę czuć ze sobą?'. Zachęcam, abyś przerwał/a czytanie i chwilę zastanowić się nad odpowiedzią (można oczywiście wcielić ją w życie).

CZY KTOŚ NIE POTRAFI PYTAĆ?

Jest to świadomie użyte przeze mnie pytanie retoryczne i zamknięte. Bo przecież większość ludzi, nawet jeśli nie specjalnie lubiliśmy lekcje polskiego (i innych języków też), potrafi zadać pytanie. Nasza edukacja wypełniona jest pytaniami. Problem jednak w tym, że one często niewiele lub nic nie zmieniają, nie skłaniają do refleksji. Pytania, które najczęściej słyszymy pozwalają nam rozeznać szczegóły organizacyjne życia (O której będziesz? Kto dzisiaj gotuje? Kiedy masz sprawdzian? Jaką ocenę dostałeś? Kiedy matura?), a w szkole i na uczelni wielokrotnie sprawdzają jednie poziom przyswojonej i wymaganej wiedzy. Czyli są wysoce odtwórcze. Trudno się zatem dziwić, aby nauka czy rozwój miały być atrakcyjne dla człowieka.

Zacznijmy więc od początku. Jeśli pytasz ludzi, zastanów się:

Po pierwsze: Po co to robisz? Co im ma dać uruchomienie procesu myślowego?

Po drugie: W jaki sposób Twoje pytanie ma sprawić, że rozszerzą perspektywę spojrzenia na dany problem?

ROLA PYTAŃ – CZYLI PO CO W OGÓLE PYTAĆ?

Aby dowiedzieć się czegoś o sobie, szukając odpowiedzi. Tylko wtedy, gdy potrzebuję się zastanowić nad decyzją, mam szansę uczyć się wyrażać własną opinię, dostrzec własne priorytety. A tym samym, rozpoznawać kim jestem, co jest dla mnie ważne. Warto także nauczyć się zadawać sobie samemu pytania. To bardzo dobry sposób dla młodych ludzi na odkrycie swoich pasji, zainteresowań.
Aby wyciągnąć wnioski z błędów, porażek, doświadczeń.
Aby znaleźć, odkryć nowe możliwości działania w określonej sytuacji.
Aby rozwijać swój proces myślowy i zdolność podejmowania dobrych dla siebie decyzji. Uczysz się samodzielności i poszerzasz sferę wpływu w swoim życiu na to, co się w nim dzieje.
Aby dostrzec wybór.
Aby dokonać autorefleksji i przyczynę motywacji do działania.
Aby dokonywać postępu w nauce, życiu.
Aby efektywnie komunikować się z drugim człowiekiem.
Aby budować poczucie własnej wartości – rozwijanie umiejętności wyrażania własnego zdania.
Aby uzyskiwać informację zwrotną od innych osób.
Aby inspirować się do działania (Co dalej? ,'Co możesz zrobić w tej sytuacji?').
Aby móc uczyć innych w sposób odpowiadający im potrzebom i celom.
Aby zrozumieć innych.

Być może w Twojej głowie pojawia się opinia, że to o czym piszę to mrzonki, bo jak pytasz 100 osób po wykładzie 'Czy są jakieś pytania?' to od lat nie ma żadnych, więc moc tych pytań jest pozorna. Otóż po pierwsze, to, że nie ma pytań nie oznacza, że ludzie nie myślą. Dobre pytanie wymaga czasu do namysłu. I jest naprawdę wiele powodów, dla których ludzie nie zadają pytań na forum. Spójrzmy też prawdzie w oczy. Pytanie: 'Czy są jakieś pytania?' w niewielkim stopniu zachęca do dyskusji. To, co możesz spróbować zmodyfikować po wykładzie, to zapytać po swoim wystąpieniu słuchaczy:

Co z tego co usłyszeliście jest dla Was przydatne, a co nie ma żadnego uzasadniania?

Na ile w skali od 1 do 10 ten temat Cię dotyczy i dlaczego?

I daj czas swoim słuchaczom. Jak się oswoją, pytań będzie bez liku. Możesz też zaprosić ich do pisania pytań w trakcie wykładu na karteczkach samoprzylepnych i pod koniec zajęć je zebrać lub wykorzystać narzędzia internetowe, np. aplikację Mentimetr do zadawania pytań przez studentów/uczniów.

JAK PYTANIAMI BUDZIĆ MOTYWACJĘ/INSPIRACJĘ (czas na 'sekret')?

Podsumowując, zachęcam Cię, aby w komunikacji i edukacji przejść od nadmiernego używania zdań twierdzących i pytań zamkniętych w stronę pytań otwartych, czyli zamienić popularne zaczynie pytania od słynnego 'Czy' na rzecz bardziej inspirujących możliwości. Nie oznacza to, że należy zupełnie wyrzucić ze słownika pytanie 'czy', bo ono również ma swoje funkcje i momentami bardzo się przydaje. Im jednak bardziej zależy Ci na inspirowaniu, uczeniu samodzielności, poszerzaniu perspektywy patrzenia drugiej osoby, tym bardziej ograniczaj jego użycie na rzecz innych możliwości. Przykładowe rozwiązania poniżej.

Możliwości zastępujące 'czy':

Co? (Co Cię inspiruje? zamiast Czy to Cię inspiruje? lub Co to dla Ciebie znaczy być rozsądnym w tej sytuacji? zamiast Czy to jest rozsądne?)
Gdzie? (Gdzie możesz znaleźć informację na ten temat? zamiast Czy masz informacje w tym temacie?)
Kiedy? (Kiedy zaczniesz i co Ci o tym przypomni? zamiast Czy zamierzasz zacząć?)
Jak? (Jak to chcesz zrobić? zamiast Czy chcesz to zrobić?)
Jakie? (Jakie widzisz możliwości działania? zamiast Czy widzisz jakieś możliwości?)
Kto? (Kto wie i może się podzielić z Tobą wiedzą? zamiast Czy coś wiesz w tym temacie?)

Na koniec, zachęcam Cię, aby spisał/a na kartce pytania, które najczęściej zadajesz ludziom wokół siebie - być może swoim uczniom, dzieciom, pracownikom. Sprawdź, które z pytań są twórcze, rozwojowe, zachęcają do poszukiwań, a które są po prostu blokujące lub testowe. Spróbuj rozbudować swój warsztat pytań.

Pomoże Ci w tym książka 'EDUKACJA SPERSONALIZOWANA. Tutoring. Coaching. Edukacja domowa'. W osobnym rozdziale dotyczącym pytań dowiesz się jak efektywnie je budować, zmieniać i w jaki sposób je konstruować, aby motywować i zachęcać do działania. To narzędzie pracy, które sprawia, że jakość twojej pracy ulegnie zmianie (na lepsze) bez względu na to, czy pracujesz z ludźmi indywidualnie czy też w grupie. Przedsprzedaż w promocyjnej cenie trwa do 30.11.2019 r.

Sprawdź szczegóły przedsprzedaży książki 'Edukacja spersonalizowana'.

powrót