Okno Johari - ćwiczenie grupowe

 

ĆWICZENIE GRUPOWE – DOWIEDZCIE SIĘ O SOBIE WIĘCEJ W ZESPOLE – OKNO JOHARI

 

To ćwiczenie dedykuję zespołom, które ze sobą szczerze i konstruktywnie współpracują i jednocześnie dostrzegają, że coś w ich współpracy, w obszarze relacji, wymaga zmiany lub po prostu chcą pogłębić zaufanie między sobą.

To również doskonała okazja, aby o sobie samym dowiedzieć się czegoś więcej. Nawet jeśli myślisz, że już przecież wszystko wiesz, uwierz mi, możesz się zaskoczyć.

 

 

Warto jednak na wstępie zaznaczyć, że ćwiczenie realizuje swój cel w grupie osób, która szczerze, życzliwie i z troską rozmawia o tym, co dzieje się w ich zespole. W przypadku zespołów konfliktowych, z wieloma problemami reakcyjnymi ćwiczenie można zaproponować w okrojonej wersji. Takie rozwiązanie opisuję także poniżej.

 

OKNO JOHARI

Nazwa ćwiczenia pochodzi od imion jego twórców, Josepha Lufta i Harringtona Inghama, amerykańskich psychologów. Ich zamiarem było stworzenie narzędzia rozwojowego bazującego na dwóch danych:  co ja sam o sobie wiem i czego nie wiem, oraz co inni o mnie wiedzą lub nie wiedzą. W efekcie stworzyli kwadrat opisujący cztery składniki, w których możemy umieścić nasze cechy, czyli OKNO JOHARI.

 

Wygląda ono tak:

ARENA (okno otwarte) Co o sobie otwarcie mówisz? JA WIEM – INNI WIEDZĄ/WIDZĄ	FASADA (okno ukryte) Czego o sobie nie ujawniasz? JA WIEM – INNI NIE WIEDZĄ/WIDZĄ
ŚLEPY PUNKT (okno ślepe) JA NIE WIEM – INNI WIEDZĄ/WIDZĄ	NIEZNANE (okno nieznane) JA NIE WIEM – INNI NIE WIEDZĄ/WIDZĄ

 

Okno Johari to ćwiczenie, które pomaga w odkrywaniu siebie i tego, jak jestem postrzegany w otoczeniu, zespole, czyli moje poziomy świadomości w relacji z innymi oraz służy do zespołowego feedbacku (udzielania informacji zwrotnej). Można ćwiczenie modyfikować i odnieść nie tyle do cech, co do umiejętności, celów, misji czy podziału zadań, które mamy do wykonania.

 

 

CO OZNACZAJĄ POSZCZEGÓLNE ĆWARTKI?

1. ARENA – pokazuje wszystko to, o czym mówimy otwarcie, przedstawiamy się w ten sposób. To nasze 'Ja publiczne' – moje cechy, umiejętności, zachowania, postawy, cele, o których głośno, jawnie komunikuję, pokazuję. Ludzie na około mnie też tak to widzą. Mamy tutaj spójność pomiędzy tym, co mówię o sobie i robię. Ten obszar często buduje naszą markę. Osoba, której okno 'ARENA' jest duże, zazwyczaj jest otwarta, komunikatywna, chętnie przyjmuje i daje informację zwrotną.

 

2. FASADA – zawiera w sobie wszystko to, co Ty wiesz o sobie, ale nie ujawniasz publicznie. Z różnych powodów. Możesz się tego krępować lub zwyczajnie, chcesz zachować w tym obszarze prywatność. To też nasze sekrety, tajemnice, pragnienia, ambicje o których nie mówimy głośno, tematy tabu. Często tutaj mieszczą się teżkwestie związane z tym, czego w sobie nie akceptujemy i nie chcemy tego wydobyć na światło dzienne. Osoby z dużym oknem fasadowym są mogą być bardziej wycofane, często boją się, że ktoś odkryje ich słabości. Bywają zamknięte, ale nie oznacza to, że nie przyjmują informacji zwrotnej. Potrafią słuchać.

 

3. ŚLEPY PUNKT – to wszystkie zachowania, gestykulacja, cechy, które inni w nas widzą, a my tego nie jesteśmy tego świadomi. Dopiero gdy ktoś nam zwróci na to uwagę możemy się temu przyjrzeć. Tu są także czasami nasze uprzedzenia, nawyki albo talenty, których my nie widzimy. To ważny obszar w zakresie informacji zwrotnej. Może być dla nas odkrywczy. Osoby z dużym ślepym oknem mogą nie być zbyt otwarte na informację zwrotną. Często dużo mówią, ale mało słyszą. To obszar, który dobrze wykorzystany może przynieść realną zmianę w naszych relacjach.

 

4. OBSZAR NIEZNANY – wszystko to, co bardzo głęboko w nas. Nie widzą tego także inni, ale także dla nas samych pozostaje to nieodkryte, choć może wpływać na nasze życie, wybory. Na przykład nie możesz czegoś zrobić, choć chcesz, ale bardzo się boisz i właściwie nie wiesz dlaczego. To trudny do zidentyfikowania obszar. Może się w nim coś pojawić w wyniku pracy nad sobą – odkrycie czegoś, czego do tej pory nawet nie przypuszczałeś. Osoby z dużym obszarem nieznanym, są często zamknięte, bardzo mało mówią o sobie, nie przyjmują/nie rozumieją informacji zwrotnej. W przypadku osób, które nie potrafią powiedzieć choć trochę na swój temat ten obszar może być duży. Tutaj mieszczą się także nasze reakcje, zachowania,  które ujawniają się w sytuacjach skrajnych i nietypowych. Często uważamy, że w danej sytuacji na pewno 'nigdy w życiu bym się tak nie zachowała', ale gdy do niej dochodzi nasza reakcja jest zupełnie inna niż zakładana. To wtedy ujawnia się nasz obszar nieznany.

 

Wielkość każdego z tych obszarów może ulegać zmianie w stosunku do innych osób, sytuacji. W zespole dążymy do otwierania ARENY, bo tutaj komunikacja jest otwarta, spójna, jest nam łatwiej ze sobą szczerze, otwarcie współpracować. Możemy zwiększać wymiar ARENY w swoim życiu poprzez zbieranie, przetwarzanie informacji zwrotnych, które dostajemy od innych osób i które nam służą (dużo o informacji zwrotnej piszę w mojej książce pt. Edukacja spersonalizowana). Możemy również zwiększać spójność w naszej komunikacji z innymi, gdy zdecydujemy się otwarcie mówić o tym co czujemy, myślimy, czego potrzebujemy w określonej sytuacji. Czyli, gdy otwieramy się na poznawanie samych siebie.

 

CZAS NA ĆWICZENIE GRUPOWE – OKNO JOHARI

Poniżej znajdziesz opis ćwiczenia w wersji rozbudowanej i uproszczonej. Pamiętaj, że w wersji rozbudowanej ćwiczenie wymaga zgody Uczestników na otrzymanie szczerzej, głębokiej i czasami trudniej informacji zwrotnej. Ty, jako Trener, bądź gotowy na przeprowadzenie zespołu przez ten proces.

 

KROK PO KROKU:

1. Przygotuj listę przymiotników określających nasze cechy. Możesz ją wyświetlić na prezentacji lub rozdać każdemu Uczestnikowi. Przykładową listę znajdziesz w zał. nr 1. W wersji rozbudowanej, przekaż Uczestnikom listę numer 1 i listę numer 2. W wersji uproszczonej, przekaż wyłącznie listę nr 1.

 

2. Każdy Uczestnik otrzymuje dwie czyste kartki. Na pierwszej z nich wypisuje, szczerze cechy, które uważa, że do niego pasują i wyraża także na zewnątrz. Poproś, aby każdy wybrał ok. 6-10 takich cech. Stworzył taki swój opis poprzez przymiotniki. Kartkę na ten moment każdy zachowuje dla siebie.

 

3. W kolejnej rundzie, każdy uczestnik bierze druga czystą kartkę, pisze na niej swoje imię i nazwisko i przykleja na ścianie w sali, tak, aby inni mieli do tej kartki łatwy dostęp. Gdy już kartki wszystkich uczestników są rozmieszczone w Sali, Uczestnicy wędrują od kartki do kartki i szczerze piszą, jak postrzegają daną osobę – wypisując przymiotniki z zaproponowanej listy (od 1 do 3 przymiotników dla każdej osoby).

 

4. Po tej rundzie, każdy Uczestnik zabiera kartkę ze swoimi imieniem.

 

5. Rozdaj każdemu Uczestnikowi szablon OKNA JOHARI (zał. nr 1). Poproś, aby Uczestnicy w pierwszy kwadrat – ARENĘ – wypisali te cechy, które powtarzają się na obu kartkach (moje cechy i cechy wypisane przez inne osoby). Tylko te, które znalazły się na dwóch kartkach wpisujemy do strefy ARENA.

 

6. Następnie, w strefie FASADA, uczestnicy wpisują cechy, które znajdują się na kartkach wypełnionych przez nich samych, ale nie ma tych cech na kartce uzupełnionej przez inne osoby.

 

7. W kolejnej fazie, w ślepym punkcie wpisujemy cechy, które znajdują się na kartce wypełnionej przez innych uczestników, ale nie ma ich na kartce wypełnionej przez nas samych.

 

8. Pozostałe przymiotniki, które nie znalazły się na żadnej karcie, mogą się znaleźć w obszarze NIEZNANE. Tutaj, można pogłębić pracę i poprosić Uczestników o przypomnienie sobie jakiegoś niecodziennego wydarzenia w ich życiu, trudnego, niesamowicie wymagające, euforycznego i poprosić, aby sprawdzili czy w tych sytuacjach ujawniał się jakaś inna cecha, która do tej pory była dla nich obca. Można ją wpisać do tego czwartego obszaru.

 

9. Omówcie dokładnie i szczerze wnioski z ćwiczenia.

 

Przykładowe pytania:

• Jak się czujesz?
• Co było łatwe, trudne w tym ćwiczeniu?
• Czego dowiedziałeś/aś się o sobie w tym ćwiczeniu?
• Jak możesz to wykorzystać?
• Co możemy z tego ćwiczenia wziąć dla naszego zespołu?

40 ćwiczeń, kilkanaście pomocy, narzędzi do pracy ludźmi znajdziesz w mojej książce pt. Edukacja spersonalizowana.

 

Załącznik nr 1 – OKNO JOHARI

 

 

Załącznik nr 2. Przykładowe listy cech

Lista cech z oryginału ćwiczenia w języku angielskim https://www.storyboardthat.com/pl/articles/b/johari-okno; https://learncybers.com/what-are-johari-window-and-adjectives/

zdolny/utalentowany	akceptujący/otwarty	elastyczny/ zdolny do adaptacji	śmiały/ wyrazisty	odważny	spokojny
opiekuńczy, troskliwy	wesoły	sprytny	wszechstronny	pewny siebie	niezawodny
dostojny	empatyczny	energetyczny	ekstrawertyk	przyjazny	dający
szczęśliwy	pomocny	idealistyczny	niezależny	pomysłowy	inteligentny
zamknięty w sobie	uprzejmy	kompetentny	logiczny	kochający	dojrzały
skromny	nerwowy	uważny/ obserwator	zorganizowany	cierpliwy	władczy
dumny	cichy	refleksyjny	zrelaksowany	religijny	czuły
poszukujący	asertywny	świadomy	rozsądny	sentymentalny	nieśmiały
robiący psikusy	spontaniczny	współczujący	zdyscyplinowany	godny zaufania	ciepły
mądry	dowcipny	Inne:………………………………..	Inne:………………………………..	Inne:………………………………..	Inne:………………………………..

 

 

Cechy  – lista 2

gwałtowny	niepewny/ niezdecydowany	wrogo nastawiony	potrzebujący ciągłej uwagi	ignorujący	zblazowany
zakłopotany	mało wrażliwy	beznamiętny, bez emocji	nieuważny	nietolerancyjny	leniwy
nieodpowiedzialny	pozbawiony wyobraźni	irracjonalny	rozkojarzony	głośny	zadowolony wyłącznie z siebie
nieelastyczny	ponury	wulgarny	niezadowolony	próżny	trzymający duży dystans
chaotyczny	próżny	bierny	nudny	nieśmiały	nie pomagający innym
dziecinny	niecierpliwy	wywołujący panikę	konfliktowy	przewidywalny	błazen
tchórzliwy	prostacki	wycofany	cyniczny	chełpliwy	słaby
poganiający innych	bezduszny	pozbawiony poczucia humoru	nie wyrażający własnego zdania	uległy	agresywny

 

 

 

 

powrót